19. Yüzyılda Ayakkabı
Fransız
Devrimi sonrasında sosyal hayatın hemen her alanında olduğu gibi modada da farklı
etkiler ortaya çıkmaya başlamıştır. Birçok tasarımcı Fransa’dan İngiltere’ye
gitmiş ve modanın merkezi değişerek Londra olmuştur. Bu tarihlerden itibaren
Paris, kadın modasında stili belirleyen şehir, Fransa ise erkek modasının
tasarım merkezi haline gelmiştir. Bu
dönemde yaşanan Napolyon savaşının etkisiyle özellikle ayakkabılarda askeri tasarımlar
göze çarpmaktadır. Özellikle İngiltere’de hemen her sınıftan insan sivil ya da
asker olsun, yüksek kaliteli ve mahmuzlu çizmeler giymişlerdir. Kadınlar ise daha
çok saten ve ipekten yapılmış olan, kurdele ile bağlanan iskarpinleri tercih
etmişlerdir. Bu iskarpinlerin modası 1830 yılına kadar sürmüştür (1).
1880 yıllarında ise düğmeli botlar moda olmuştur. Bu botlarda malzeme olarak deri, süet kumaş ve kanvas tercih edilmiştir. Yaz aylarında ise beyaz süet ve kanvas kullanılmıştır. İnce taban ve yüksek ökçeli ayakkabılar yapılmaya başlanmıştır. Ayrıca kauçuk ökçeler ve içi kürklü botlar da üretilmeye başlanmıştır. Kadınlar içi kürklü botların yanında alçak tabanlı, bilekte biten, yanları dantel işlemeli ve genelde kumaştan yapılmış olan botlar giymeye başlamışlardır (Şekil: 1).
Şekil 1: 1882 farklı kadın ayakkabıları modelleri. (2)
Sanayi Devrimi’nden sonra gelişen makineleşme ile ayakkabı sektörü de önemli ölçüde etkilenmiştir. Ayakkabı sayasının (derinin) tabana dikilmesi için makineler üretilmiş ve özellikle 1809 yılında ayakkabı dikiş makinesine ahşap mandal ilave edilerek tabanın dikilmesi kolaylaşmıştır. 1870 yılı ile beraber ayakkabı tasarımcıları ve ustaları, modanın yanında ayak sağlığını da önem vermeye başlamışlar, insan ve insan ayağı anatomisi konusuna eğilerek, yapılan ayakkabılarda ayak anatomisiyle uyumlu formlar geliştirmeye başlamışlardır (3).
(1) Bossan, M, J.,(2007). The Art
of the Shoes, Chine: Chine Printed, s.59.
(2) İmre, M. (2011). "Tarihsel Gelişim
İçerisinde Moda, Ayakkabı ve İnsan İlişkileri” Haliç Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Tekstil ve Moda Tasarımı Anasanat Dalı Tekstil Ve Moda
Tasarımı Programı, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
(3) Bossan,
M, J.,(2007), The Art of the Shoes, Chine: Chine Printed, s.63.